Z czasem, gdy działalności spółki z ograniczoną odpowiedzialnością prowadzona jest na coraz większą skalę, zostaje podjęta decyzja o przekształceniu spółki w spółkę akcyjną. Powyższe działanie może być podyktowane chęcią pozyskania dodatkowego kapitału poprzez emisję akcji i dołączenie do spółki nowych inwestorów, a także możliwością wejścia spółki na giełdę.

Dodatkową zaletą spółki akcyjnej jest istotne ograniczenie odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki. Kodeks spółek handlowych („KSH”) nie przewiduje bowiem rozwiązania analogicznego do przyjętego w art. 299 KSH, zgodnie z którym członkowie zarządu spółki z o.o. ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki, jeśli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna.

A zatem jak wygląda procedura przekształcenia? Dla porządku przypomnijmy, że przekształcenie nie prowadzi do likwidacji spółki przekształcanej, a jedynie do jej zmiany formy prawnej. Tym samym, po zakończeniu procedury przekształcenia mamy do czynienia z tym samym podmiotem prawnym, ale działającym w innej zmienionej formie prawnej.

Procedura przekształcenia składa się z następujących etapów:

  1. Etap menadżerski (sporządzenie planu przekształcenia spółki z o.o. wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta);
  2. Etap właścicielski (powzięcie uchwały o przekształceniu spółki, powołanie członków organów spółki akcyjnej);
  3. Etap rejestrowy (dokonanie w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenie spółki przekształcanej).

Ad. 1

Przed podjęciem decyzji o przekształceniu spółki z o.o. w spółkę akcyjną należy pamiętać, że spółka nie może znajdować się w upadłości, jak również w likwidacji, jeśli rozpoczęła już podział majątku. Ponadto warunkiem wszczęcia procesu przekształcenia w spółkę akcyjną jest posiadania przez spółkę z o.o. zatwierdzonych sprawozdań finansowych co najmniej za dwa ostatnie lata obrotowe, a jeżeli spółka prowadziła działalność przez okres krótszy niż dwa lata, sprawozdań finansowych za cały okres działalności spółki nieobjęty rocznym sprawozdaniem finansowym. Dodatkowo, w przypadku spółki akcyjnej kapitał zakładowy nie może być niższy niż 100.000 zł, stąd przy przekształceniu sp. z o.o. o kapitale niższym niż 100.000 zł, może zajść potrzeba wcześniejszego podwyższenia tego kapitału, tak aby osiągnąć wymagane ustawowe minimum.

Plan przekształcenia przygotowuje w formie pisemnej pod rygorem nieważności zarząd spółki przekształcanej. Do planu przekształcenia należy dołączyć:

  • projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki;
  • projekt statutu spółki przekształconej;
  • wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej;
  • sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia.

Następnie plan przekształcenia należy poddać badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności oraz w celu ustalenia, czy wycena składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej jest rzetelna. Biegły rewident wyznaczany jest przez sąd rejestrowy na wniosek spółki przekształcanej. Wraz z wyborem biegłego sąd rejestrowy wyznacza biegłemu termin na sporządzenie opinii, który nie powinien być dłuższy niż 2 miesiące. W praktyce, aby przyspieszyć proces wyboru biegłego rewidenta, spółka we wniosku wskazuje konkretnego biegłego, z którym wcześniej zawarła umowę o zbadanie planu przekształcenia. Dzięki temu sąd rejestrowy nie będzie musiał określać wynagrodzenia za pracę biegłego rewidenta i zatwierdzać poczynionych przez biegłego wydatków.

Ad. 2

Spółka zobowiązana jest zawiadomić wspólników o zamiarze podjęcia uchwały o przekształceniu spółki dwukrotnie, w sposób przewidziany dla zawiadamiania wspólników spółki przekształcanej. Pierwsze zawiadomienie powinno być dokonane nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem podjęcia tej uchwały, a drugie w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie od daty pierwszego zawiadomienia. Zawiadomienie powinno zawierać istotne elementy planu przekształcenia oraz opinii biegłego rewidenta z badania planu przekształcenia, a także określać miejsce oraz termin, w którym wspólnicy spółki przekształcanej mogą się zapoznać z dokumentami, przy czym termin ten nie może być krótszy niż dwa tygodnie przed planowanym dniem podjęcia uchwały o przekształceniu. Do zawiadomienia należy także załączyć projekt uchwały o przekształceniu oraz projekt statutu spółki przekształconej.

Do przekształcenia spółki dochodzi, jeżeli za przekształceniem spółki wypowiedzieli się wspólnicy reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego, większością trzech czwartych głosów, chyba że umowa spółki przewiduje surowsze warunki. Uchwała o przekształceniu powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza.

Uchwała o przekształceniu spółki powinna zawierać co najmniej:

  • typ spółki, w jaki spółka zostaje przekształcona;
  • wysokość kapitału zakładowego;
  • zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom uczestniczącym w spółce przekształconej, jeżeli przyznanie takich praw jest przewidziane;
  • nazwiska i imiona członków zarządu i rady nadzorczej spółki przekształconej;
  • zgodę na brzmienie statutu spółki przekształconej.

Zgodnie z KSH podjęcie uchwały o przekształceniu zastępuje zawiązanie przekształconej spółki akcyjnej oraz powołanie organów spółki przekształconej.

Ad. 3

Po podjęciu uchwały o przekształceniu zarząd spółki składa wniosek do sądu rejestrowego o zarejestrowanie spółki przekształconej. Spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru (dzień przekształcenia). Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla spółkę przekształcaną.

W związku z dematerializacją akcji należy pamiętać, iż akcje spółki niebędącej spółką publiczną podlegają zarejestrowaniu w rejestrze akcjonariuszy. Tym samym,  po dniu przekształcenia konieczne jest podjęcie przez walne zgromadzenia uchwały  o wyborze podmiotu, który będzie prowadził rejestr akcjonariuszy, a następnie zawarcie stosownej umowy z tym podmiotem.

Skutki przekształcenia:

Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Dodatkowo spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.

Co istotne, w przypadku gdy zmiana brzmienia firmy dokonywana w związku z przekształceniem nie polega tylko na zmianie dodatkowego oznaczenia wskazującego na charakter spółki (np. X sp. z o.o. na X spółka akcyjna, ale na Z spółka akcyjna) , spółka przekształcona ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy obok nowej firmy z dodaniem wyrazu „dawniej”, przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia (zgodnie z ww. przykładem spółka powinna wskazywać: Z spółka akcyjna (dawniej: X sp. z o.o.)).

Autorka: Agata Kożuch – prawnik, aplikant radcowski