Unijne rozporządzenie (Foreign Subsidies Regulation („FSR”)) daje Komisji Europejskiej prawo kontroli pomocy publicznej spoza UE, z której korzystają podmioty prowadzące działalność w UE.

W lipcu 2022 r. Parlament Europejski zatwierdził treść FSR. Jeśli proces przyjęcia FSR przebiegnie sprawnie rozporządzenie zacznie obowiązywać w połowie 2023 r.

Komisja będzie mieć trzy narzędzia kontroli: dwa oparte na notyfikacji i jedno ogólne narzędzie badania rynku.

Notyfikacji do Komisji będą musiały podlegać:

1. Koncentracje, gdzie:

a) przedsiębiorstwo jest przejmowane,

b) jedna z łączących się stron lub wspólne przedsiębiorstwo generuje obrót w UE w wysokości co najmniej 500 mln euro,

c) a transakcja wiąże się z zagranicznym wkładem finansowym w wysokości co najmniej 50 mln euro.

2. Przetargi w procedurach zamówień publicznych, gdzie:

a) szacowana wartość zamówienia wynosi co najmniej 250 mln euro,

b) a oferta wiąże się z dotacją publiczną spoza UE w wysokości co najmniej 4 mln euro na państwo trzecie.

Sankcją za brak notyfikacji takiej koncentracji lub przetargu do Komisji jest grzywna do 10% łącznego obrotu przedsiębiorstw naruszających ten obowiązek. Komisja może też zakazać koncentracji lub udzielenia zamówienia podmiotowi korzystającemu z dotacji publicznych spoza UE. KE może także nałożyć zobowiązania czy wprowadzić środki zaradcze.

Trzecie ogólne narzędzie obejmuje prawo badania przez Komisję wszelkich innych sytuacji rynkowych oraz do wnioskowania o zgłoszenie ad hoc w przypadku mniejszych koncentracji i procedur zamówień publicznych.

Kontrola w przetargach publicznych – wybrane zagadnienia

Problem zakłócającej konkurencji pomocy publicznej spoza UE jest szczególnie istotny w przypadku zamówień publicznych. Po otrzymaniu powiadomienia przed udzieleniem zamówienia publicznego lub koncesji, Komisja powinna mieć prawo do badania informacji dotyczących zagranicznych wkładów finansowych na rzecz wykonawcy uczestniczącego w przetargu.

Obowiązek powiadomienia o pomocy spoza UE powyżej ww. progu mają przedsiębiorcy i grupy przedsiębiorców (konsorcja). Taki obowiązek dotyczy też głównych podwykonawców i głównych dostawców (znanych na dzień powiadomienia), którzy będą brać udział w realizacji zamówienia publicznego.

Komisja może również zażądać uprzedniego zgłoszenia zagranicznego wkładu finansowego w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, mimo że jego szacunkowa wartość jest poniżej progów notyfikacji.

Zamówienia w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa są zasadniczo wyłączone ze stosowania FSR. Komisja jednak będzie miała możliwość kontrolowania takich zamówień z urzędu. FSR nie stosuje się do zamówień z zakresu bezpieczeństwa publicznego i spełniających przesłanki ochrony podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa członkowskiego zgodnie z art. 346 TFUE.

W przypadku umów ramowych obowiązek informowania o zagranicznych wkładach finansowych w procedurach udzielania zamówień publicznych powinien być ograniczony do procedury poprzedzającej zawarcie umów ramowych i nie powinien dotyczyć zamówień opartych na umowie ramowej.

Autorka: Edyta Niemyska – radca prawny, LL.M.