Do Sejmu trafił rządowy projekt nowelizacji Kodeksu Pracy, który zawiera długo wyczekiwane przepisy szczegółowo regulujące pracę zdalną.
Wybuch pandemii uświadomił wszystkim, jak ważne jest kompleksowe uregulowanie zasad pracy zdalnej. Do marca 2020 r. praca w formie zdalnej była wykonywana sporadycznie i tylko niektórzy pracodawcy wprowadzali taki sposób wykonywania pracy w swoim zakładzie. Od marca 2020 r. sytuacja zmieniła się diametralnie. Cały rok 2020 i 2021 większość pracowników pracowała w tej formule, poznając zalety i wady takiego systemu. Obecnie większość pracowników wróciła do świadczenia pracy w formie stacjonarnej, jednak wiele zakładów przekonało się, że taki system niesie ze sobą wiele korzyści. Dla pracowników jest to przede wszystkim oszczędność czasu i możliwość lepszego godzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym. Dla pracodawców oznaczać to może optymalizację kosztów pracy, jak również konkurencyjność na rynku pracy (chociaż niektórzy menedżerowie twierdzą, że „wolą mieć pracownika na zwolnieniu lekarskim niż na pracy zdalnej”).
Co zostanie uregulowane?
Projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który we wrześniu wpłynął do Sejmu, przewiduje uregulowanie m.in. następujących aspektów pracy zdalnej:
- ustalenie dokładnego miejsca wykonywania pracy zdalnej,
- możliwość wykonywania pracy zdalnej na wniosek pracownika,
- sytuacje, w których to pracodawca zleca wykonywanie obowiązków zawodowych zdalnie,
- regulacja warunków lokalowych i technicznych pracownika,
- unormowanie prawa kontroli pracownika przez pracodawcę w miejscu wykonywania pracy zdalnej,
- regulacja warunków cofnięcia zgody na pracę zdalną,
- przepisy i kontrola BHP.
Projekt zawiera legalną definicję pracy zdalnej, zgodnie z którą praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Uzgodnienie możliwości świadczenia pracy w formie zdalnej będzie mogło nastąpić już w momencie zawierania umowy o pracę, jak również później w trakcie trwającego zatrudnienia.
Kiedy możliwa będzie praca zdalna
Pracodawca będzie mógł polecić pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej tylko w okresie:
- obowiązywania stanu nadzwyczajnego,
- stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz
- w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub
- w okresie, w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej (np. powódź, pożar etc.),
jeżeli pracownik złoży bezpośrednio przed wydaniem takiego polecenia przez pracodawcę oświadczenie w postaci papierowej lub elektronicznej, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.
Pracodawca będzie uprawniony do cofnięcia polecenia pracy zdalnej za 2 – dniowym uprzedzeniem o tym fakcie pracownika. W innych przypadkach polecenie wykonywania pracy zdalnej bez zgody pracownika będzie niemożliwe.
Uzgodnienie wykonywania pracy zdalnej będzie mogło być dokonywane z inicjatywy pracodawcy (w takim przypadku potrzebna będzie zgoda pracownika) albo na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej.
Pracodawca będzie zobowiązany do uwzględnienia wniosku o pracę zdalną, złożonego m.in. przez:
- pracownika – rodzica dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności,
- pracownicę w ciąży,
- pracownika wychowującego dziecko do 4. roku życia,
- pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadających orzeczenie o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności,
chyba że wykonywanie pracy w takiej formie nie będzie możliwe ze względu na rodzaj pracy albo organizację pracy.
O przyczynie odmowy pracodawca będzie musiał poinformować pracownika na piśmie lub mailem w terminie 7 dni od dnia złożenia przez pracownika wniosku o świadczenie pracy w formie zdalnej.
Kolejne przepisy dotyczące pracy zdalnej omówimy w kolejnym artykule.
Autorka: Anna Stykowska-Sikora adwokat w LSW.